با این حال طی چند سال اخیر ماسوله به دلایلی عدم مدیریت یکپارچه شهری، نبود طرح ساماندهی گردشگری و وجود یازده ساختمان ناهمگون اداره برق، آب و فاضلاب، مخابرات، هواشناسی، تعاونی صنایع دستی، درمانگاه، دو واحد تجاری، دو واحد مسکونی در حریم فضای سبز موفق به ثبت جهانی نشد.
تشکیل کمیته شناسایی موانع ثبت جهانی ماسوله
از نخستین ماه‌های نخستین روی کار آمدن دولت سیزدهم و بنا بر درخواست عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، مسئله ثبت جهانی ماسوله در دستور کار قرار گرفت، سپس در آبان ماه ۱۴۰۰ ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی یونسکو مورد تأیید واقع شد و بعد از آن و با دستور اسدالله عباسی استاندار گیلان کمیته‌ای در راستای شناسایی موانع موجود بر سر عدم جهانی شدن ماسوله از اسفندماه سال ۱۴۰۰ در استان تشکیل شد.
ضرب‌الاجل یک هفته‌ای برای رفع موانع جهانی شدن توسط استاندار گیلان
پس از تشکیل این کارگروه، موانع بر سر مشکلات جهانی شدن شهر تاریخی ماسوله شناسایی و در تاریخ ۲۳ تیر ۱۴۰۱ بود که استاندار گیلان در سفر خود به شهر ماسوله ضرب‌الاجل یک هفته‌ای برای رفع موانع جهانی شدن این شهر را صادر کرد و گفت که با پیگیری‌های صورت گرفته در ابتدای حضورم در گیلان و درخواست از وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و اهتمام دولت سیزدهم، ماسوله جزء گزینه های مد نظر برای ثبت جهانی پیشنهاد شده است.
عباسی در سفر خود در شهر تاریخی ماسوله اعلام کرد که بیش از ۹۰ درصد اقدامات برای رفع نواقص ثبت جهانی توسط دستگاه‌های متولی پیشرفت داشته و برای رفع نواقص ۱۰ درصد باقیمانده نیز به ادارات مربوطه فرصت یک هفته‌ای داده شده است.
پس از صحبت‌های استاندار گیلان در شهر ماسوله، ولی جهانی مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی گیلان در جلسه با اصحاب رسانه در تاریخ اول شهریور ۱۴۰۱ از ثبت جهانی ماسوله خبر داد و گفت: تابلوهایی چند زبانه به منظور ثبت جهانی ماسوله با بالگرد هلال احمر در حال نصب است و اهم مشکلات در مسیر ثبت جهانی ماسوله رفع شده و تنها یکی دو مورد باقی مانده است.
پیگیری‌ها در خصوص جهانی شدن ماسوله سبب شد تا نعیمه احمد بن کاری نماینده یونسکو در اول مهر ماه سال ۱۴۰۱ به این استان سفر کرده و در دیدار ابا استاندار گیلان بگوید کارهای بسیار خوبی توسط مردم و مسؤولان در این زمینه انجام شده و ماسوله ظرفیت‌های زیادی برای پیوستن و تبدیل شدن به سایت جهانی را دارد.
ارزیابی مثبت یونسکو از اقدامات انجام شده در ماسوله برای جهانی شدن
استاندار گیلان در دیدار نماینده یونسکو به ایجاد زیرساخت‌های لازم به نحوی که به بافت تاریخی ماسوله آسیبی نرسد و تغییر وضعی ایجاد نکند تأکید کرد.
ابهامات در پرونده جهانی شدن ماسوله از دید ایکوموس
مصطفی پورعلی، مدیرکل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منتشر شد که منجر به ایجاد نگرانی در بین مردم گیلان شد.
مدیرکل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به گفته ارزیابی میدانی پرونده از سوی شورای جهانی بافت‌ها و بناهای تاریخی (ایکوموس) در تابستان ١۴٠١ توسط کارشناس اعزامی یونسکو انجام و بنا بر اذعان همگان، گزارش ارزیابی حائز جنبه‌های کاملاً مثبت سایت است، امری که ایکوموس جهانی نیز بر اساس آن در نظریه خود، به تأیید شرایط حفاظتی ماسوله اذعان کرده است.
مصطفی پورعلی می‌گوید «پرونده ثبت جهانی ماسوله، بسان سنوات پیشین در مورد دیگر پرونده‌های جهانی، در دفتر موسوم به «دفتر تدوین پرونده‌های ثبت جهانی» تهیه شده است، دفتری که به دلیل ضرورت ساماندهی‌های ساختاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و با نظر سازمان بازرسی کل کشور، در دولت جدید پس از ارسال پرونده ماسوله به یونسکو، به طور رسمی در ذیل اداره کل ثبت آثار معاونت میراث فرهنگی بازتعریف و به فعالیت خود ادامه می‌دهد.»
مدیرکل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مصاحبه خود با خبرگزاری میراث آریا ابهاماتی را در خصوص نظر ایکوموس راجع به پرونده ماسوله، مطرح کرد و گفت: شائبه‌های مطرح شده در خصوص نظر ایکوموس راجع به پرونده ماسوله، به ابهاماتی بر می‌گردد که ایکوموس علی‌الظاهر به‌دلیل عدم امکان ارتباط کامل با کارشناسان تهیه‌کننده پرونده ایجاد شده؛ بدیهی است این موضوع نگرانی‌هایی را برای طرح موضوع ثبت جهانی ماسوله در کمیته میراث جهانی را فراهم می‌کرد.
اعزام هیئتی از کارشناسان متخصص در حوزه ثبت جهانی به یونسکو
پورعلی می‌گوید «در ماه گذشته، هیئتی از کارشناسان متخصص در حوزه ثبت جهانی از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به یونسکو اعزام و رایزنی‌های لازم در راستای بازتبیین ارزش‌های منظر فرهنگی ماسوله و رفع ابهامات مطروحه با اعضای کمیته میراث جهانی به انجام رسید.»
کمیته میراث جهانی متشکل از ٢١ کشور منتخب از میان کشورهای عضو کنوانسیون میراث جهانی بوده و مرجع تصمیم‌گیری قطعی در خصوص ثبت یا عدم ثبت جهانی آثار پیشنهادی کشورهاست و در این میان، ایکوموس، نهاد مشورتی مستقل از کمیته میراث جهانی است که اعضای کمیته میراث جهانی پس از استماع نظرات مشورتی این نهاد، به ثبت یا عدم ثبت یا تصمیماتی موسوم به «ریفر» یا «دیفر» یک پرونده رأی می‌دهند.
بر اساس گفته‌های پور علی در گذشته و طبق روال مرسوم کمیته میراث جهانی، موارد عدیده‌ای پیش آمده است که کمیته میراث جهانی به اصلاح یا تکمیل نظر ایکوموس رأی داده باشد،برای مثال در پرونده راه‌آهن، یا محور ساسانی فارس یا حتی شهر تاریخی یزد، با وجود نظر «دیفر» ایکوموس، کمیته میراث جهانی با ثبت این پرونده‌ها موافقت کرد.
اقامات نهایی در خصوص ثبت جهانی ماسوله برعهده وزارت‌خانه میراث فرهنگی است
ولی جهانی مدیرکل میراث فرهنگی گیلان با تأیید مطالب عنوان شده از سوی مدیرکل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی می‌گوید «اقدامات نهایی و تخصصی در خصوص ثبت جهانی ماسوله بر عهده این وزارت خانه بوده و با توجه به فعالیت دفتر ثبت جهانی در تهران، کارشناسان مربوطه به طور دقیق پرونده را بررسی، به ابهامات پاسخ و به یونسکو ارسال می‌کنند.»
به گفته این مقام مسؤول حوزه میراث فرهنگی در گیلان، تمامی اقدامات لازم در این استان در راستای ثبت جهانی ماسوله انجام شده و هیچ نقصی در گیلان وجود ندارد لذا امیدوارم با پاسخ درست به شائبه‌های مطرح شده، یونسکو با ثبت جهانی ماسوله موافقت کند.
جهانی می‌گوید «نظر نهایی ماسوله پس از نظرخواهی از کشورهای عضو، در تاریخ ۱۶ الی ۲۰ شهریور در خصوص جهانی شدن ماسوله به وزارت میراث فرهنگی اعلام خواهد شد.»
با توجه به گفته‌های مدیرکل میراث فرهنگی گیلان و همچنین مدیرکل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، باید منتظر ماند تا نظر یونسکو در اجلاس کمیته میراث جهانی که مقرر است در اواسط شهریورماه در ریاض عربستان برگزار شود اعلام و مشخص شود که آیا
شهر تاریخی ماسوله ثبت جهانی می‌شود یا که خیر؟
پایان پیام/۳۳۸۹
