همه اخطارها که نباید به حوزه کشف حجاب مربوط باشد
ضرغامی با اشاره به گزارش آماری فلزیاب‌ها که حدود ۴۲۷۴ اعلام شده است، خطاب به فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی، اظهار کرد: یک عده از مردم فلزیاب دارند و دنبال گنج می‌گردند. اگر با آن شرکت دانش‌بنیان به نتیجه نرسیدید حتما فلزیاب‌ها را در یک مراسم معدوم کنید، چون در انبار که می‌ماند و باید کلی هزینه نگهداری بدهید، ممکن هم هست به سرقت بروند، به هر حال تبعات دارد. فلزیاب حتما آسیب جدی در حوزه میراث فرهنگی است. به هر حال مردم می‌خواهند یک‌شبه گنجی پیدا کنند و یک‌شبه مسائلشان را حل کنند. زمان‌بندی کنید تا تکلیف فلزیاب‌ها روشن شود.
او ادامه داد: در گزارش‌های یگان به ۱۸ هزار اخطار و تشکیل ۱۵۰۰ پرونده قضایی اشاره شد که به نظرم آمار خوبی است. حتما نباید اخطارها به حوزه کشف حجاب مربوط باشد، که الان مسأله مملکت همین شده است که تذکر می‌دهند و پرونده تشکیل می‌دهند. تذکر در این حوزه‌ها (میراث فرهنگی) هم می‌تواند مؤثر باشد. این کار ارزشمند است، ادامه دهید.
روایت ضرغامی از گزارش‌های گنج‌یابی مسؤولان
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: بعضی‌ها هم نمی‌دانند، خیلی از شخصیت‌های برتر و مسؤولان رده‌بالای کشور آدرس می‌دهند که گنجی را در فلان تپه پیدا کرده‌اند و و بعد ما بسیج می‌شویم، کارشناس می‌فرستیم، یک روز تا دو هفته کاوش می‌کنیم اما چیزی پیدا نمی‌کنیم، این ماجرا بارها تکرار شده است. چند وقت پیش یکی از مسؤولان موضوع مشابهی را تعریف کرد که در غاری ۳۰۰ قبر پیدا کرده‌اند که در یکی از آن‌ها جواهرات بوده که بعد به داخل برگردانده‌اند. ما در کوران هوا که رفتن به آن منطقه صعب‌العبور سخت بود، کارشناس فرستادیم، ولی هیچ چیزی پیدا نشد. حتی گفتم همان قبری را که گفتند طلا و جواهرات پیدا کرده‌اند بررسی کنند که آن هم حرف بی‌ربطی بود. به هر حال عده‌ای دنبال پول و گنج هستند که مشکلاتشان یک‌شبه حل شود، باید برای این مسـأله زودتر تصمیم گرفت.
اعتبارات دولتی شوخی بزرگی است
ضرغامی در ادامه این نشست، درباره مرمت‌ها اظهار کرد: برای حفظ میراث فرهنگی فقط نمی‌توانیم به اعتبارات دولتی متکی باشیم. اعتبارات دولتی شوخی بزرگی است. بارها با عدد و رقم میانگین اعتبارت را اعلام کردیم، رقم قابل اتکایی نیست، حتما باید مردم مشارکت کنند. در ابلاغ رییس صندوق حفظ و احیا نیز تسریع در مشارکت بخش خصوصی در احیا و مرمت را تاکید کردم، وگرنه جلو چشم همه ما میراث فرهنگی نابود می‌شود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سپس با اشاره به تشکیل انجمن خیرین میراث فرهنگی، گفت: باید این انجمن زودتر به نتیجه برسد و همه به یگان حفاظت میراث فرهنگی کمک کنیم.
او همچنین به فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی، استفاده از یگان داوطلب و اختیاری در حوزه میراث فرهنگی را توصیه کرد و افزود: با هماهنگی نهادهای مختلف از بسیج، تشکلات مردمی، افراد علاقه‌مند و مورد اعتماد مشارکت بگیرید. یک پل در روستای دورافتاده که نه پایگاه داریم و نه پولش را، آن فرد داوطلب می‌تواند به یگان گزارش دهد. مردم را مشارکت دهید.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سه‌شنبه دوم خردادماه در جمع خبرنگاران درباره مشخص نبودن آمار اشیاء منقول، با توجه به اتفاقی که در موزه همدان رخ داد و مولاژ آثار تاریخی را به جای اثر اصلی در مخزن نگهداری کرده بودند تا اتفاق اخیر در کاخ سعدآباد و افشا شدن ماجرای خروج فرش‌های نفیس آن و اقدام و توضیح وزارت میراث فرهنگی در این‌باره گفت: درباره فرش‌های سعدآباد یک پرونده‌ای مربوط به سال‌های ۹۵ – ۹۴ است و با این‌که مربوط به این دوره نبوده اما دستور بررسی آن را داده‌ام. حراست بعد از صحبت با نهادهای مختلف، گزارش مقدماتی ارائه کرد که هنوز قابل استناد نیست.
او افزود: در جریان باشید غیر از این اتفاق که به دوره‌های مختلف مربوط است، خود آن مجموعه (کاخ سعدآباد) به طور کامل در اختیار میراث فرهنگی نیست، بعنی بخشی از کاخ سعدآباد در اختیار دستگاه‌های دیگر است که وظایف قانونی‌شان را انجام می‌دهند. من خواستم که اطلاعات آن را استخراج کنند، حتما باید اطلاعات به نظر مردم برسد تا مسأله روشن شود، هم اصل قصه و هم کیفیت و چگونگی آن.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نامشخص بودن آمار اقلام موزه‌ها را تایید نکرد و گفت: این آمار در بین تمام موزه‌ها مشخص است، یعنی امین اموال‌ها به عدد نسبت به تمام اشیاء منقول تاریخی تعهد و پرونده دارند و امضا می‌دهند. ممکن است علی‌رغم همه قوانین یک جا تخلف شود، حتما پیگیری و برخورد می‌شود. ما روی امین‌اموال‌ها خیلی حساسیم. اخیرا در دولت گزارشی دادم و مجوزی ویژه از سازمان اداری استخدامی گرفتیم فقط برای جایگزین کردن امین اموال‌ها. بنابراین تخلف‌های موردی خیلی ملاک نیست، آنچه برای ما مهم است آمار دقیق و حفظ و حراست از آن‌ها است که انجام می‌دهیم.
ضرغامی درباره بازگشت فلزیاب‌ها به چرخه مصرف پس از واگذاری آن‌ها به وزارت دفاع در سال‌های گذشته و ضرورت امحاء و معدوم کردن آن‌ها، اظهار کرد: به یگان حفاظت این اخطار داده شده که اگر شرکت‌های دانش‌بنیان مطابق تعهدی که داده‌اند نتوانند از فلزیاب‌ها استفاده کنند، مثل امحاء مواد مخدر کشف‌شده، یک برنامه هم برای معدوم‌سازی فلزیاب‌ها بگذاریم تا تکلیف خیلی‌ها روشن شود.
او اضافه کرد: در دوره ما فلزیاب‌های ضبط و کشف‌شده، در انبار نگهداری شده که هزینه آن برای ما سخت است. اگر شرکت‌های دانش‌بنیان نتوانستند مطابق تعهد از آن‌ها استفاده کنند، حتما باید معدوم شوند.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره آخرین تصمیم‌های گرفته‌شده برای تعامل ایران با کشورهای عربستان و مصر اظهار کرد: گردشگری پیش‌ران روابط سیاسی ایران با دیگر کشورها می‌تواند باشد. به‌ویژه درباره کشورهایی که تمدن باستانی دارند، مثل مصر. بنابراین پیشنهاد ما این است که هرگونه ارتباط دیپلماتیک با مصر از طریق گردشگری انجام شود. این را در گفت‌وگوها با وزارت خارجه و دیگر دستگاه‌ها مطرح کردیم و پیگیری می‌کنیم. ما معتقدیم برای تقویت گردشگری باید یکطرفه روادید لغو شود و در این‌باره تلاش می‌کنیم و بارها اطلاع‌رسانی کرده‌ایم و وزارت امور خارجه هم تا حدی با ما هم‌عقیده است، ولی ملاحظات دیگری در کشور است که در کمیسیون‌های مختلف بررسی می‌کنیم و امیدواریم به نتیجه برسانیم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی گفت: ما باید راه ورود گردشگر به کشور را تسهیل کنیم. حداقل آنچه به خودمان مربوط است، اگر بتوانیم موانع را برداریم کشور ما خیلی بیشتر از رقبای ما ظرفیت گردشگری دارد.
ضرغامی در ادامه این سخنان با اشاره به توئیتی که چندی پیش با استناد به اظهارات یونسی، وزیر اسبق اطلاعات مبنی بر این‌که «بخش ضد جاسوسی، شبکه‌ای را کشف کرده که ماموریت‌شان، توقف هر اقدام مثبت برای رونق گردشگری ایران بوده است.» در این‌باره توضیح داد: به هر حال موردی بود که در کشور کشف شده و من را هم مطلع کردند. البته الان لازم نیست مورد اطلاعاتی هم کشف شود. راه می‌روید مشکلات ساختاری را می‌بینید، برخی تریبون‌ها که گردشگری را درست درک نمی‌کنند و نمی‌دانند گردشگری چه ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی برای کشور دارد. مثلا وقتی در اردبیل سرمایه‌گذاری زیادی برای رویداد «اردبیل ۲۰۲۳» می‌شود، بسیاری از سفیران خارجی حضور می‌یابند، معرفی خوبی صورت می‌گیرد و به دنبال آن اقدامات متعددی انجام می‌شود، ممکن است یک صاحب تریبونی این شرایط را متوجه نشود و در جمع بزرگی از مردم ضمن انتقاد از وزیر گردشگری، اعلام کند “مشکل اردبیل اشتغال است و ای کاش به جای آقای ضرغامی، آقای مرتضوی ـ وزیر کار ـ می‌آمد و وزیر کار اگر می‌آمد مشکل اشتغال چوانان اردبیل حل می‌شد. ” اگر توجه می‌شد که اشتغال در جیب وزیر کار نیست، من باید ایجاد کنم، دستگاه‌های دیگر باید ایجاد کنند، وقتی در اردبیل گردشگری رونق بگیرد، اولین نتیجه آن اشتغال است.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سپس به آمار اشتغال یک میلیون نفری که از سوی سیدابراهیم رئیسی ـ رییس‌جمهور ـ اعلام شده، اشاره کرد و گفت: سهم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از این آمار، ۴۹ هزار نفر بود که صددرصد محقق شد. اتفاقا در یک صحت‌سنجی که از وزارت کار ابلاغ شد، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این زمینه مقام اول را کسب کرده است. حدود ۵۰ هزار نفر سهم اشتغال که در شورای عالی اشتغال، محقق کردیم. ولی معتقدم این آمار شوخی است و ظرفیت گردشگری خیلی بالا است.
ضرغامی ادامه داد: به هر حال بدانید رقبای ما در منطقه که ظرفیت های گردشگری آن‌ها به هیچ‌وجه قابل مقایسه با ایران نیست، در کنار نفت که منبع بزرگ آن‌ها است روی گردشگری سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر گردشگری در جمهوری اسلامی رونق بگیرد دشمن از هر طریقی استفاده می‌کند حتی از تریبون‌ها، ساختارهای داخلی و از زبان خودی‌ها استفاده می‌کند تا گردشگری پا نگیرد و رقبا بتوانند کار کنند.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین درباره حذف عنوان میراث فرهنگی از برنامه هفتم توسعه، اظهار کرد: برای نخستین‌بار در لایحه برنامه هفتم توسعه کشور، فصل مستقلی درباره ماموریت‌های وزارتخانه آمده است و بیش از هر زمان دیگری احکام متنوع دیگری که نیاز داریم در این برنامه آمده است. البته اقدامات تکمیلی درحال انجام است و مطمئنم لایحه‌ای که به مجلس تقدیم می‌شود از هر دوره‌ای در حوزه ماموریت وزارتخانه مثل میراث فرهنگی، غنی‌تر خواهد بود، ولی برای اولین‌بار است ماموریت‌های این وزارتخانه به عنوان فصل جدید در برنامه توسعه مطرح می‌شود، معمولا ذیل فرهنگ و یا صنایع فرهنگی مطرح می‌شدیم ولی به دلیل اهمیت موضوع، یک مدخل و باب جدید در برنامه باز کردیم تا زمینه تقویت آن برای انجام ماموریت‌های وزارتخانه بیش از گذشته فراهم شود.
ضرغامی درباره وضعیت وخیم اجتماعی و فرهنگی تئاتر شهر که با توجه به مشخص شدن حریم آن، بنای تاریخی آن پی‌در پی مورد تعرض و تخریب است، به برخی مسائل و آسیب‌های آن، از جمله مسجدی که کنار تئاتر شهر ساخته شده است اشاره کرد و خود را یکی از منتقدان جدی این مسجد معرفی کرد و افزود: تا کنون دوبار درباره این مسجد گزارش نوشته‌ام، دفعه دوم داخل مسجد رفتم و تاسفم بیشتر شد و مجبور شدم حرفی بزنم که خیلی‌ها گفتند نباید می‌زدم؛ گفتم “به نظرم دست‌هایی در کار است که این مسجد کنار تئاتر شهر ساخته شود تا به مردم گفته شود تئاتر شهر قبل از انقلاب و مسجد را بعد از انقلاب ساخته‌اند؛ یعنی ویترینی از کنتراست دو بنا در معرض دید مردم قرار دهند و من به ساخت این مسجد مشکوکم؛ یک تکه دیوار سیاه، چرا باید دیوار مسجد سیاه باشد؟!” پروژه پایان‌نامه من در رشته عمران پیش از انقلاب، مسجد شاه بود، روی مساجد تحقیق کرده‌ام؛ در همه جا مساجد ورودی باز دارند، یک حوض دارند و کسی که وارد مسجد می‌شود پیش از ورود، خود را آماده می‌کند. آن‌وقت کنار تئاتر شهر یک مسجد ساخته‌اند که شک‌برانگیز است. پس من به همه اتفاقات اطراف تئاتر شهر انتقاد دارم.
او اضافه کرد: خانه ما نزدیک تئاتر شهر بوده و هر وقت پیاده از آن مسیر گذر می‌کنم، داخل زیرگذر مترو هم می‌روم، آنجا هم مشکلات فرهنگی جدی دارد. چند وقت پیش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواستی داشت و گفت که قصد دارند با فاصله‌ای در حریم تئاتر شهر حفاظ شیشه‌ای قرار دهند تا کسی به دیوار بنا آسیبی نرساند. من هم موافقت کردم، اما نمی‌دانم چرا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجازه این کار را ندادند. ابتدا فکر کردند مشکل حریم است، که ارتباطی ندارد، چون با حفاظ شیشه‌ای مراقبت می‌شود، این حفاظ مداخله نیست و قابل انتقال است. با این حال، موضوع را چهارشنبه سوم خردادماه در جلسه دولت از آقای اسماعیلی ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ و آقای زاکانی ـ شهردار تهران ـ سوال می‌کنم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ادامه این گفت‌وگو که در جمع خبرنگاران و در حاشیه نشست رونمایی از پروژه‌های مرمت و اقدامات یگان حفاظت میراث فرهنگی، انجام شد درباره حذف میراث فرهنگی از سرفصل برنامه هفتم توسعه، گفت: ما دو اصل دیگر را به برنامه توسعه پیشنهاد کردیم؛ از جمله «حقوق مالکانه»، که البته این حقوق درباره زمین‌های کشاورزی را اجرا کرده‌ایم و به قانون احتیاج ندارد و مورد مصداقی آن زمین‌های کلاردشت است.
ضرغامی در پاسخ به سوالی درباره این‌که چرا با وجود این حقوق، موضوع جابه‌جایی روستاها به‌ویژه از محوطه‌های تاریخی همچون «چگاسفلی» پیگیری نمی‌شود، اظهار کرد: یک بحث حقوق مالکانه کشاورزی است و یک بحث دیگر زمین‌های مسکونی؛ در اولین بازدیدهایم در ایلام نمونه آن را دیده‌ام. در منطقه‌ای که باید کاوش می‌شد روستایی بود که قرار بود جابه‌جا شود، زمین هم داده بودند، ولی ۳۰ سال است که آن جابه‌جایی اتفاق نیفتاده است. مردم که پول ندارند خانه بسازند. ما تا حالا با ده‌ها دستگاه تفاهم کرده‌ایم. با بنیاد مسکن هم تفاهم‌نامه داریم که البته تا کنون بهترین همکاری را با وزارت میراث فرهنگی داشته است. ولی یک‌شبه کار مرمت و جابه‌جایی اتفاق نمی‌افتد. ما با کدام پول و اعتبار این کار را انجام دهیم؟ به هر حال تلاش می‌کنیم تا جایی که می‌شود کار را پیش ببریم
