انتقال پسماند جنوب کشور به گیلان ، تکنولوژی قدیمی و غیر استاندارد کارخانه ، آسیب پذیری اکولوژیک استان گیلان و انتشار انواع آلاینده های سمی و سرطان زا

جناب آقای دکتر سالاری استاندار محترم استان گیلان با سلام و احترام فراوان ؛ پیرو دستور جنابعالی مبنی بر بازدید از واحد بازیافت پسماند پتروشیمی لوشان در راستای انتقال پسماند جنوب کشور به استان گیلان ، نظر این مجموعه به شرح زیر اعلام می گردد.شرکت واریان واقع در محدوده روستای ترک نشین لوشان به فاصله ای کمتر از ۳۰۰ متر از اولین واحدهای روستای مذکور ، ۴۳۶ متر از سایر اماکن و تاسیسات و ۸۰۰ متر از کارخانه سیمان لوشان واقع شده است . این شرکت دارای پروانه بهره برداری تولیدی مربوط به تصفیه دوم روغن و تولید فرآورده های ؛روغن موتور ،روغن انتقال قدرت تصفیه مجدد (روغن هیدرولیک )،روغن پایه تصفیه مجدد،روغن موتور تصفیه مجدد،روغن دنده تصفیه مجدد ، گریس پایه کلسیم ، گریس پایه لیتیم ، مواد افزودنی انواع روغن ، ضد یخ ، مایع ترمز مشغول فعالیت بوده که بدلیل فرایند تولید و نوع آن و موقعیت مکانی استقرار تاثیرات آلودگی زیست محیطی و بهداشتی آن حائز توجه و اهمیت فراوان بوده و می بایست پیش از این تصمیم قاطعی در رابطه با این واحد صورت می پذیرفت چراکه واحد مذکور در حوزه آبریز سد سفیدرود و سهم مهم آن در تامین آب کشاورزی و شرب گیلان و فاکتور های آلاینده متعدد این واحد برای آب ، خاک و هوا خطر آفرین بوده و می تواند بصورت مستقیم و غیر مستقیم به آب پشت سد منتقل گردد. برخی از فرآیندها و موارد آلاینده این سایت عبارتند از:- مراحل اسید شوئی در تصفیه روغن ، ایجاد لجن اسیدی وپوکه صنعتی ، تولید بخارات و گازهای آلاینده و فرار آلی (voc) ، پسماندهای ویژه و خطرناک ناشی از فیلترپرس (خاک رنگ بر)- نداشتن سیستم تصفیه مناسب برای کنترل پساب صنعتی و بهداشتی و حذف لجن اسیدی و عدم مدیریت پسماند ویژه و خطرناک و دپوی آن در محوطه و پخش آنها در حوزه آبریز سفیدرود.- حجم قابل توجه پسماندهای ویژه صنعتی ناشی از فعالیت این واحد درسنوات گذشته در منطقه لوشان بصورت غیراصولی و غیر قانونی در حوزه آبریز سد سفیدرود تخلیه شده و تاکنون این شرکت و شرکتهای مشابه مانند روغن موتور لوشان و.. نسبت به پاکسازی و یا مدیریت صحیح این مواد اقدام موثری برابر قانون حفاظت از خاک انجام ندادند!.واقعیت آن است این اتفاق از مشکلات حاد زیست محیطی بوده و عدم ارائه خود اظهاری و آنالیز آزمایشگاهی جهت انطباق با استانداردهای محیط زیست و عدم توجه به قانون توزیع عادلانه آب و خاک و قوانین زیست محیطی موجب پیگرد قضائی بوده و افرادی که در این خصوص تعلل و کوتاهی نموده اند نیز باید تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.در سال ۱۳۹۷ شرکت بیلیش به مدیریت آقای حقگو ، شرکت واریان را با همان وضعیت آلایندگی زیست محیطی و فعالیت های موجود در اختیار گرفته و با ارائه استعلام از سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان مبنی برافزایش محصول اتیلن دی کلرید ، بازیافت لاستیک های فرسوده و بازیافت و امحاء پسماند ویژه و خطرناک ، پروانه بهره برداری دریافت گردید.کارخانه ای با ظرفیت ۲۰۰۰۰۰ تن ضایعات پتروشیمی که طیف وسیعی از آلایندها شامل فرار , نیمه فرار , سبک , سنگین با احتمال درجه وسیعی از آلودگی تا سرطان زایی شدید مانند (دی اکسین ها ) و (فوران ها) در منطقه ای مستقر شده است که از نظر زمین شناسی روی دو گسل قرار دارد یک گسل با فاصله ۵/۲ کیلومتر و دیگری ۵/۴ کیلومتر که این فواصل به مفهوم بالا بودن ریسک در صورت وقوع زمین لرزه است و در منطقه مورد مطالعه هنوز آثار زلزله را می توان دید.مخزن این کارخانه در مجاورت مسیل بنا شده که با توجه به زلزله خیزی و واقع بودن در رشته کوه های البرز که از پر باران ترین رشته کوه های کشور است علاوه بر بحث وقوع زلزله و آسیب به سازه مخزن هر گونه اهمال در فرآیند تولید و حمل مواد می تواند منجر به تهدیدی جدی برای آب دریاچه سد منجیل که در مجاورت آن قرار دارد و عمده آب کشاورزی و بخشی از آب شرب گیلان را تامین می کند باشد.این سازه که از قضا در خارج محوطه محصور واقع شده نیاز به مدیریتی ویژه دارد که نه تنها از نظر بهداشتی و زیست محیطی مورد توجه است بلکه از نظر پدافند غیرعامل نیز باید بررسی شود . ضایعات آن از نقطه جوش ۷۰_۳۰ درجه سانتی گراد برخوردارند که با توجه به دمای بالای منطقه آلودگی هوای گسترده ای را به همراه خواهد داشت.متاسفانه باوجود اینکه مطابق بازدید اولیه ، فعالیت شرکت بیلیش با مخالفت کارشناسان محیط زیست مواجه گردیده و علی رغم مخالفت های شرکت سهامی آب منطقه ای استان و عدم انطباق با ضوابط استقرار محیط زیست (قرار گرفتن در رده ۶ ضوابط استقرار) با اصرار آقای حقگو پرونده مجددا در جریان رسیدگی قرار می گیرد و اینبار با ارائه گزارش توجیهی زیست محیطی توسط شرکت آریا زیست صنعت و توجیهات غیر فنی و غیرعلمی و پیشنهاد موارد غیر منطقی و غیر معمول همچون ارائه تعهد سوری مبنی بر نصب دوربین مداربسته و عقد قرارداد با آزمایشگاه معتمد ظرف مدت ۶ ماه با بهره برداری موارد درخواستی در استعلام صنعت ، معدن و تجارت موافقت می شود ، لذا بنا بدلایل زیر پروانه صادره توسط شخص مدیرکل حفاظت محیط زیست فاقد وجاهت قانونی بوده و بر اساس قانون و منطق علمی باید کان لم یکن گردد.

۱ – آنالیز ترکیبات آلی و فلزات سنگین ضایعات دریافت شده بطور ویژه (دیوکسین)و (فوران)که با درجه سرطان زایی شدید ارائه نشده است .

۲- آنالیز نتایج سنجش گازهای سمی و فرار در محوطه ارائه نشده است.

۳- ارائه مدل انتشار گازهای سمی و فرار با توجه به نقشه گلبار غالب (شمال به جنوب ) ضروری است.

۴-آنالیز نفوذ پذیری خاک و سطح سفرهای آب زیر زمینی برابر قوانین حفاظت خاک

۵-معرفی امکانات و تجهیزات و کادر فنی تخصصی و نحوه عملکرد برای سناریوها و حوادث مختلف حادثه , تخریب , خرابکاری در مخزن و برج تقطیر

۶ – عدم تعیین و تکلیف دپوی غیر اصولی و غیرقانونی واحد تصفیه روغن دوم واریان در منطقه لوشان

۷ – عدم انطباق باضوابط استقرار محیط زیست و فاصله کمتر از ۳۰۰ متر از واحدهای مسکونی پیرامون

۸- بالا بودن احتمال و ریسک نفوذ دپوی ضایعات پتروشیمی حوضچه ها و ورود آن از طریق سیلابها و روان آبهای سطحی

۹ – نداشتن سیستم های کنترل گازها و بخارات روغنی آلاینده در حوضچه های نگهدار مواد اولیه

۱۰ – عدم ارائه خود اظهاری دوره ای در زمینه کنترل آلودگی محیط زیست (واحد مذکور موظف به ارائه خوداظهاری می باشد)

۱۱- عدم موافقت شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان با توجه به قرار گیری در حوزه آبریز سد سفیدرود

۱۲- عدم ارائه نتایج محصول ناشی از فعالیت دستگاه پیرولیز در خصوص فلزات سنگین.اگرچه اقای حقگو مدیر شرکت بلیش مدعی است فرایند کار او سیرکوله و نگهداری پسماند پتروشیمی در داخل حوضچه های ایزوله صورت می گیرد اما :

الف) آیا شرکت بیلیش با مدیریت اقای حقگو امکان فعالیت در زمینه کل فعالیتهای مندرج در پروانه بهره برداری که در سال ۹۷ با مجوز محیط زیست از سازمان صنعت ، معدن و تجارت اخذ کرده است را دارد ؟ و در اینصورت چه تمهیداتی برای کنترل آلاینده های بهداشتی و زیست محیطی بعمل آورده است؟ اگر چنانچه منکر فعالیتها ی دیگر می شودپس چرا برای وی پروانه بهره برداری صادر شده است ؟ و در این صورت پاسخگوی افکار عمومی گیلان کیست ؟ چرا مسئولین نظارتی اغماض و تعلل می کنند ؟

ب ) ارائه مدیریت ریسک ناشی از نشت ، ترکیدگی لوله وخطرات ناشی از عوامل طبیعی و غیرطبیعی وجود دارد؟پ ) پاسخگوی تبعات ناشی از انتقال پسماند پتروشیمی به استان گیلان و به حوزه آبریز سد سفیدرود چه کسی است ؟و اما نکته بسیار مهم و اساسی اینکه: برابر گزارش ۱۳ جلدی مطالعات امکان سنجی و ارزیابی اثرات زیست محیطی و بهداشتی پسماندهای ویژه توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر که با نظارت دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست انجام شد ، نقاطی در منطقه لوشان (جیرنده و..) صرفا جهت ساماندهی پسماندهای ویژه و صنعتی خاص استان گیلان شناسایی وتعیین گردید ،حالیه اگر مدیرکل و سایر مسئولین محیط زیست گیلان به مطالعات مصوب سازمان رجوع می نمودند می توانستند شرکت بیلیش را مجاب نمایند که از دانش فنی و امکانات اجرایی برای امحاء پسماندهای ویژه و صنعتی استان در محلهای تعیین شده به کار گیرند چرا که احتمالا استانهایی نظیر قزوین و.. در اثر تنشهای اجتماعی ، سیاسی و زیست محیطی در آینده از دریافت پسماندهای ویژه گیلان خودداری خواهند کرد و با این شرایط قابل پیش بینی ، نباید استان گیلان محل جمع آوری و دپو پسماندهای استانهای جنوبی کشور باشد.حالیه با توجه به موارد اشاره شده یعنی وجود گسل و احتمال زلزله ، قرار داشتن واحد صنعتی در مجاورت دریاچه پشت سد منجیل ، همسویی جهت باد مخالف در جهت مخزن سد و مراکز صنعتی ، شهری و روستایی ، قرار گرفتن مخزن کارخانه بازیافت پسماند پتروشیمی در مسیل ، تکنولوژی قدیمی و غیر استاندارد کارخانه ، آسیب پذیری اکولوژیک استان گیلان و انتشار انواع آلاینده های سمی و سرطان زا ، تا تعیین تکلیف و مشخص شدن مسیرهای قانونی و بررسی دلایل فنی و علمی ، ، پروانه بهره برداری صادره که توسط شخص مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان صادرگردید ابطال و نسبت به تخلفات مدیرکل اقدامات قانونی و قضایی بعمل آید.

با تشکر محمدیان مدیرعامل شبکه تشکلهای غیر دولتی محیط زیست گیلان