گیلان شهر :وجود قلعه رودخان به عنوان میراث دفاعی و تاریخی در کنار مواهب طبیعی در شهرستان فومن، گیلان را به مقصد گردشگری تاریخی ایران تبدیل کرده است، این قلعه و دژ زیبای تاریخی به دلیل داشتن پلههای بسیار متعدد در کوهپایه که راه رسیدن به قلعه را طولانی میکند شباهتی به دیوار چین دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس از فومن، استان گیلان یکی از سرسبزترین و زیباترین استانهای کشور است، این استان همجوار با دریای کاسپین و رشتهکوههای البرز است و بافت جلگهای و کوهستانی آن بستری بسیار غنی ازلحاظ طبیعی است.گیلان علاوه بر جاذبههای طبیعی بیشمار؛ ازجمله ییلاقات، مراتع، دشتها، جنگلها، کوهستانها، دریاچهها و رودها و آبشارهای گوناگون، از غنای تاریخی بالایی نیز برخوردار است.شهرستان فومَن یکی از شهرهای استان گیلان و مرکز شهرستان فومن که شانزدهمین شهر گردشگر پذیر ایران است، در ناحیهٔ جلگهای گیلان قرار دارد و در میان باغها و شالیزارهای زیبای این استان سرسبز محصورشده است، فومن را به خاطر مجسمههای زیادی که در آن وجود دارد بهعنوان شهر مجسمهها نیز میشناسند همچنین از زیباییهای دیگر این شهر میتوان به وجود درختان چنار بسیار زیاد در خیابانهای آن اشاره کرد، این شهر به علت نزدیک بودن به شهر تاریخی ماسوله و قلعه زیبای رودخان هرساله میزبان گردشگران زیادی است.فومن در فاصلهٔ ۲۷ کیلومتری رشت، ۳۵۶ کیلومتری تهران و در فاصلهٔ ۵ کیلومتری صومعهسرا (نزدیکترین شهر به آن) قرار دارد، این شهر از گذشته در مسیر راه مسافرینی است که قصد رفتن به خلخال یا ماسوله یا قلعه را دارند، شهرستان فومن در حال حاضر دارای مساحتی معادل ۲۹ کیلومترمربع بوده و در ارتفاع ۳- متر از سطح آبهای دریای آزاد است.فومن با اراضی دشت سرسبز و مناطق کوهستانی و کوه پایهای، یکی از قدیمیترین و تاریخیترین منطقههای شمالی ایران بوده و دارای قدمتی چند هزارساله است، سابقه این منطقهٔ کهن به دوران پیش از اسلام میرسد و در قرون گذشته از مراکز سیاسی و اقتصادی بخش گیلان غربی شمرده میشد. تا اوایل قرن یازدهم هجری، یعنی سالهای آغازین سلطنت شاهعباس کبیر صفوی، مرکز بخش گیلان غربی و همچنین تختگاه و کانون فرمانروایان محلی نیز محسوب میشد و توسط بعضی از آنها مانند خان احمد گیلانی مورد هجوم و غارت قرارگرفته است.این شهر به سرزمین باغها، شالیزارها، مجسمه ها، درختان چنار و مناظر طبیعی در کنار مناظر تاریخی نظیر قلعه رودخان و ماسوله شناخته می شود.شهرستان فومن سرزمین تاریخی است که باستان شناسان آن را در گرو قدیمی ترین مناطق شمالی کشور معرفی کردهاند و پیشینه ای دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار ساله برای آن تخمین زدند.فومن با بهرهمندی از آبوهوای معتدل و مطبوع، خوراکیهای لذیذ و خوشمزه بومی، سوغات و صنایعدستی محلی، دیدنیها و چشماندازهای طبیعی و نیز آثار تاریخی بازمانده از دوران باستان به یکی از پرطرفدارترین مناطق گردشگری ایران تبدیلشده که سالانه پذیرای جمع زیادی از گردشگران و مسافران از سراسر سرزمین پهناور ایران و نقاط جهان است.
قلعه رودخاناماکن تاریخی نشان از هویت و تمدن کهن هر سرزمین دارند و استان بهشتی گیلان از این حیث در رتبه برتری نسبت به سایر استانها قرار دارد، وجود قلعههای کهن تاریخی در دل کوهستانها و در میان جنگلهای زیبا و پوشیده از درخت این استان سرسبز گویای تمدنی چند هزار ساله است که این استان را جزو قدیمی و کهنترین استانهای گیلان قرار میدهد.شهرستان زیبای فومن در گیلان قلعهای را در خود دارد که بسیار قدیمی و در کل ایران منحصر به فرد است، قلعه رودخان که گروهی از باستان شناسان قدمت آن را به دوران حکومت ساسانیان یا سلجوقیان متعلق میدانند، در دورهٔ سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاههای مبارزاتی اسماعیلیان الموت بودهاست.ویژگیهای بسیار بینظیری دارد که به مناسبت همین خصایص بسیار مورد توجه حاکمان وقت بوده و به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود (محصور شدن در قلب جنگل و پنهان بودن از دید) موجب عدم نفوذ و سطح دسترسی به آن توسط دشمن در طول تاریخ است.
این قلعه قدیمی از بخشهای مختلفی ازجمله دو ارگ و قورخانه تشکیلشده که ارگ محل سکونت حاکم وقت و خانواده وی و همچنین قورخانه نیز برای سکونت انجام امور نظامی سربازان مورد استفاده قرار میگرفت.از دیگر قسمتهای قلعه میتوان به تعداد ورودی، زندان، سردخانه، حمام، آبریزگاه، آبانبار، برج دیدهبانی، چندین اتاق دیده بان، تعدادی واحد مسکونی و برج و بارو اشاره کرد.از ویژگیهای منحصربهفرد و جالب در مورد قلعه رودخان سیستم دفاعی و امنیت بینظیر آن است چراکه در طول تاریخ هیچ دشمنی موفق به فتح آن نشده است.
پارک فومنیکی از زیباترین و محبوبترین تفرجگاهها در استان گیلان ازجمله شهرستان فومن پارک این شهر است که به دلیل حضور انواع مجسمهها ازجمله مجسمههای چهار دختران در بین گردشگران مشهور و محبوب است.علاوه بر مجسمههای چهار دختران، در پارک شهر فومن مجسمههای دیگری وجود دارند که نمایانگر سعی، کوشش و زحمت بیدریغ زنان و دختران روستاهای فومن است که به کشاورزی مشغول بوده و سرزندگی و تلاش را به نمایش میگذارند.همچنین حضور مجسمههای کودکان با چهرههای شاد و خندان که در محوطه پارک قرار دارد نشاط مردم و بازیهای محلی آنها را به نمایش گذاشته است.
فوشهاز جذابیتهای استان سرسبز گیلان که بسیار مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی شده و به زیباییهای بیبدیل گیلان افزوده، داشتن روستاهای بکر و قدیمی موجب شده این روستا علاوه بر حفظ شمایل کهن و دست نخورده، آئین و رسوم مردمان قدیم و سنتها و میراث تاریخی خود را حفظ و حراست کند و همین مطلب بر اهمیت گیلان و علاقهمندی مردم برای سفر به این استان افزوده است.
یکی از مناطق دیدنی در شهرستان فومن روستای فوشه در فاصله ۲۲ کیلومتری جنوب غربی این شهرستان است که در نزدیکی قلعه رودخان قرار دارد.محصور شدن روستای فوشه به مناطق کوهستانی و ارتفاعات و جنگلهای زیبا با چشماندازهای فوقالعاده و قرارگیری آن در دامان کوه و جنگل از ویژگیهای ناب و دوستداشتنی این منطقه از شمال کشور است که سالانه میزبان علاقهمندان زیادی به طبیعت و ایرانگردی است.
غار خون فوشهروستای فوشه در خود غاری کهن و طبیعی دارد که غالبا متروک است و کمتر کسی از وجود آن آگاهی دارد، این غار از نوع غارهای ریزشی است و در جنوب غربی روستای فوشه قلعه رودخان در شهر فومن واقعشده، طول غار ۳۰۰ متر و عمق آن ۳۰ متر است و دارای چهار دهانه و در ارتفاع ۹۳۰ متری از سطح دریا واقعشده است.در ابتدای ورودی غار، یک شیب ملایم به سمت داخل غار وجود دارد که در این مسیر آثار هوازدگی فیزیکی و شیمیایی شامل خرد شدن سنگها و رنگ خاک قرمز بهخوبی دیده میشود و بعد از ۱۰ متر یک سنگ تخریبی در مدخل ورودی قرارگرفته که بایستی تا طول یک متر بهصورت سینهخیز وارد غار شد.
بقعه سبزقبا و مرقد مطهر شهید سید جواد موسویبرای ما ایرانیها بسیار اهمیت دارد وقتی به مگانی سفر میکنیم از بقاع متبرکه و زیارتگاهها و مساجد آن نیز دیدن کنیم و برای زمان دعا و نمازمان بتوانیم پناهی مطمئن بیابیم و دست خود را به آسمان دراز کنیم و برای سلامت سفرمان دعا کنیم.از اماکن مذهبی در شهرستان فومن آستان مقدس امامزاده سبزقبا را میتوان نام برد که الحق نامش برازنده و مناسب جایگاهی است که در آن آرمیده است و در روستای شنبهبازار این شهرستان قرارگرفته و به یکی از مقاصد گردشگری مذهبی در این خطه تبدیلشده است.
در اطراف بقعه سبزقبا پیکر چندین تن از شهدای جنگ تحمیلی قرار دارد که ازجمله آنها بارگاه ملکوتی پیکر پاک شهید سید جواد موسوی است که در سال ۱۳۴۵ در روستای شنبه بازار در شهرستان فومن در استان گیلان دیده به جهان گشود، این شهید بزرگوار که اهالی منطقه بسیار به او معتقدند در سال ۱۳۶۲ تصمیم گرفت پرنده دل را از قفس تن رها کرده و راهی جبهه شود، وی در طول جنگ دو بار مجروح شد و در آخرین مرتبه که به جبهه اعزام شد به برادر بزرگش گفته بود عید امسال منتظر من نباشید … من دیگر در منزل و در جمع شما نخواهم بود، حلالم کنید و از همگان برایم طلب حلالیت کنید. این شهید بزرگوار سرانجام در ۲۵ بهمن سال ۱۳۶۴ در سن ۱۹ سالگی در عملیات والفجر هشت گردان امام حسین (ع) لشکر ۲۵ کربلا بهعنوان خطشکن در منطقه عملیاتی اروندکنار به دلیل اصابت گلوله و جراحات شدید از ناحیه پهلو، صورت و دست به جمع یاران کربلایی امام حسین (ع) پیوست و به شهادت رسید و در گلزار شهدای شنبهبازار فومن در جوار ۱۳ همرزم شهیدش به خاک سپرده شد.
منطقه حفاظتشده گشت رودخان و سیاه مزگی
منطقه حفاظتشده گشت رودخان و سیاه مزگی را میتوان حیات وحش حفاظت شده فومن قلمداد کرد چرا که به واسطه داشتن اقلیم خوب و مناسب و هوای مرطوب و معتدل و نیز گونههای فراوان و متنوع جانوری در ایران کمنظیر بوده و نقش بهسزایی در منابع طبیعی گیلان دارد.
این حیات وحش دوستداشتنی و دیدنی، زیستگاه گونههای مختلفی جانوران از جمله قرقاول، آبیا، تشی، گورکن، سیاه گوش، روباه، گربهی جنگلی، گراز، خرس قهوهای، مرال شوکا، شغال و پلنگ است که پوشش گیاهی بومی و جنگلهای کمنظیر هیرکانی، مراتع ییلاقی، جلگه، رودهای متعدد و خروشان و باغهای زیبای چای آن را به ناحیهای مناسب و مطلوب برای گردشگران و مسافران سراسر کشور تبدیل کرده است.
چشمه نارنجی رنگ زمزمه و آبمعدنی علی زاخونی
وجود آبشارها و چشمههای برآمده از طبیعت و کوهستانهای بلند و سرافراز که جلل و شکوه پروردگار را به تصوی میکشند و با صدای سرازیری و سقوط آب خود به زمین خدا شکر و تسبیح خدای را میگویند، بسیار زیبا و حیرتانگیز انگیز است.
در شهرستان فومن دو چشمه خروشان زیبا وجود دارد که چشمهعلی زاخونی به دلیل اهمیت آنها به واسطه داشتن بیکربنات برای درمان بسیاری از بیماریها ازجمله مشکلات گوارشی مفید است.
چشمه دیگر این شهرستان که زمزم نام دارد نیز از دیگر موهبتهای الهی واقع در منطقه ماسوله است که رنگ آب آن در تمام طول مسیر تا ماسوله رودخان نارنجیرنگ است و اهالی منطقه از آن برای درمان بیماریهای ریوی و گوارشی استفاده میکنند.
این چشمه ارزشمند به دلیل مجاورت با معدن آهنی که درگذشته فعال بوده، طعم تلخی دارد و اهالی منطقه آن را با شکر مخلوط کرده و برای درمان بیماریهای ریوی و گوارشی استفاده میکنند.
ییلاقات آندره و زودل سر
گیلان سرزمینی منحصر به فرد و بهشتی است که ییلاق و قشلاق را توأمان دارد، شهرستان فومن نیز از این قاعده مستثنا نیست و ییلاقات زیبا و خوش آب و هوایی دارد که برای عشایر این استان فرصت بیهمتایی را برای داشتن یک زندگی طبیعی و دلانگیز مهیا میکند.
در شهرستان فومن دو ییلاق با نامهای آندره و زودل سر وجود دارد که آندره از ییلاقات زیبای بخش سردار جنگل فومن است و در فاصله ۵ کیلومتری ماسوله و در مرز بین گیلان و زنجان و در مسیر جاده ماسوله به خلخال قرار دارد، این ییلاق طبیعت زیبا و آرامشبخشی دارد که روح تازهای به انسان میبخشد و دل کندن از این آب و هوای خوش را بسیار دشوار میکند.
نام ییلاق زودل سر از روستای کوچکی به نام روستای زودل که در مسیر ییلاق قرار دارد گرفتهشده و پسوند سر نیز به دلیل اینکه این ییلاق بالاتر از روستای زودل و به عبارتی بالاسر روستا قرار دارد به اسم روستا اضافه میشود، معمولاً مردم هر روستا ییلاق مخصوص به خود را دارند.
ییلاق زودل سر به اهالی روستای خانوانه که در کیلومتر ۱۰ جاده فومن به ماسوله واقعشده اختصاص دارد، این ییلاق در مسیر قله معروف تراشوم قرار دارد و هر جمعه میزبان تعداد زیادی کوهنورد است.
سوغات فومن
اما شهرستان فومن در کنار جاذبههای تاریخی، طبیعی، فرهنگی و مذهبی دارای جاذبههای دیگری ازجمله سوغاتیهای منحصربهفرد است که سالانه بسیاری از گردشگران را جهت خریدن آنها به این شهرستان میکشاند.
کلوچه سنتی فومن، چای، برنج، ماهی، ماهیدودی، ماهی شور، سیرترشی، ترشی هفتهبیجار، لاکو یا نان برنجی، رشتهخشکار، دستباف پشمی، محصولات حصیری و شالبافی از عمدهترین سوغات شهرستان فومن هستند.
بازار محلی فومن
فومن یکی از کهنترین شهرهای استان گیلان است که فرهنگ بومی و محلی خود را حفظ کرده و در تمامی هفتهها در آن سهشنبهبازار برپا میشود.
در سهشنبهبازار عمدتاً محصولات بومی و محلی ازجمله محصولات لبنی، حصیربافی، عسل و مصنوعات چوبی موردنیاز کشاورزان تولید و به بازار آورده میشود و فروشنده محصولات تولیدشده در روستا از پول فروش محصولات خود ملزومات مصرفی یک هفته را خریداری کرده و برای مصرف به خانه میبرد.