به گزارش گیلان شهر ، نوروز یک آئین و جشن باستانی و بسیار کهن در ایران است که آغاز سال خورشیدی را در ایران یادآور می‌شود، آئین باستانی و جشن‌های نوروزی موجب شده است که ایران در دنیا شناخته‌شده و مردم سراسر دنیا را با این آئین زیبا و شاد می‌شناسند و به همین دلیل علاقه‌مندان زیادی را به این کشور کهن و متمدن می‌کشاند.
جشن‌های نوروزی نماد دوستی و مهرورزی مردم ایران و جشن رستاخیز و نوزایی طبیعت و روح جهان است، مراسم استقبال از نوروز و جشن‌هایی که در طول عید در استان گیلان برگزار می‌شود بسیار متنوع و گوناگون بوده و شادی و نشاط طبیعت را در انسان‌ها بیدار و شهر و دیار گیل و دیلم را شادتر و بانشاط‌تر از پیش می‌کند.
نوروز در گیلان با ویژگی‌های خاص وحدت فرهنگی صورت می‌گیرد و جالب است که بر اساس کشفیات باستان شناسان سابقه گیلانی‌ها به سه هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد، آئین‌های نوروز در گیلان در سه بخش استقبال، حین و پایان نوروز قابل‌مشاهده است.
مراسم پیشواز از نوروز درگذشته رنگ بومی و محلی ویژه‌ای داشت، اما به دلیل رشد تکنولوژی، رسانه‌های عمومی و بی‌توجه ای به آیین‌های بومی در این سال‌ها رنگ خود را ازدست‌داده و بسیاری از این مراسم به فراموشی سپرده‌شده، نوروزی خوانی،عروسِ گولِ، شال تاوادانی، بره دگنی و مراسمی ازاین‌دست نمونه‌هایی از مراسم دیرینه بوده که امروزه به‌ندرت اجرا و برگزار می‌شوند.
پیشواز از نوروز از دهه‌ی دوم ماه اسفند آغاز می‌شود، از سنت‌ها و آیین‌های ویژه نوروزی در استان گیلان می‌توان به مراسم زیبا و کهن بره دگنی یا (بره انداختن) اشاره کرد، این مراسم که در بخش‌های جنوبی استان گیلان خصوصاً در شهرستان رودبار برگزار می‌شود.
بره دگنی
در خانه‌های قدیمی گیلانی معمولاً دور خانه‌ها را پرچین می‌کردند و خانه‌ها معمولاً یا درب نداشت یا با چند چوب محوطه ورودی خانه را مشخص می‌کردند.
در مراسم بره دگنی دو یا چند نوجوان، معمولاً یک هفته یا ۱۰ روز مانده به نوروز بره زیبایی را از میان گله برداشته یا از چوپانان فامیل به امانت می‌گیرند، گردن بره را با دستمال ابریشمی رنگین می‌بندند و آن را تزئین می‌کنند اوایل شب پشت در خانه‌های روستایی (که اغلب حیاط و دروازه ندارند) می‌روند و در خانه‌ها را نیمه‌باز کرده، بره را به داخل حیاط می‌اندازند.
ساکنان خانه به‌خصوص بچه‌ها با دیدن بره خوشحال می‌شوند و به‌رسم کهن نوروز باستانی در گیلان هر صاحب‌خانه‌ای به‌قدر وسع خود، شیرینی یا سکه‌ای گوشه دستمال‌گردن بره می‌بندد و به‌عنوان عیدی به کسی که بره را به داخل خانه فرستاده می‌دهند، اجرای این مراسم به‌عنوان پیک بهاری، توسط دسته‌های متحرک انجام می‌شود و تا شب عید نوروز ادامه می‌یابد.
آینه تاودانی
یکی دیگر از سنت‌ها و رسوم گیلانی‌ها برای استقبال و به پیشواز نوروز رفتن، مراسم آینه تاودانی یا آینه انداختن است، این مراسم در استان گیلان به خصوص در شهرستان صومعه سرا برگزار می‌شود، با نزدیک شدن نوروز چند تن از جوانان در پی تهیه آیینه، گل بنفشه و پامچال و شاخه‌های کوتاه شمشاد برآمده و آینه‌ای مستطیل شکل را با گل و دیگر تزئینات مزین می‌کنند تا کوتاه و بلند نباشد.
مردم محلی این آینه زیبا را به ریسمان بلندی وصل کرده و شب پس از خوردن شام به در خانه دیگر هم‌محلی‌ها رفته، آینه را به داخل اتاق همسایگان می‌اندازند، سپس فردی از اعضای خانه متوجه حضور آنان شده و به صاحب آینه سکه و تخم‌مرغ و مقداری حلوا هدیه می‌دهد.
آشنایی با آئین و سنت‌های مردم گیل و دیلم| ۱دیچین واچین گیلانی‌ها برای استقبال از بهار+تصاویر
بنا بر شواهد تاریخی آئین نوروز بل به سال ۱۵۸۴ میلادی برمی‌گردد و یکی از قدیمی‌ترین آئین‌های نوروزی باستانی در گیلان است، ویژگی اساسی نوروز بل این است که به‌شدت وابسته به مازاد تولید مردم و برداشت محصول بوده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از رشت، استان گیلان علاوه بر پوشش سرسبز گیاهی، طبیعی و جانوری که این استان را در کشور مثال‌زدنی کرده به‌طوری‌که هر فرد حداقل یک‌بار به این استان سفر می‌کند ویژگی‌های خاص دیگری از جمله خوراک متنوعی دارد که موجب شده نام این استان گردشگر پذیر در یونیسف به‌عنوان شهر یا استان خلاق خوراک به ثبت برسد.
اما این تمام دارایی این استان همه‌چیز تمام نیست، گیلان بافرهنگ چندین هزارساله و تمدن غنی خود توانسته علاقه‌مندان به فرهنگ بومی و محلی را به خود جذب کرده و با تنوع آداب‌ورسوم تاریخی خود از هر گوشه و کنار این استان وسیع و رنگارنگ؛ فرهنگ و تاریخ خود را به رخ دیگران بکشد.
تنوع آئین و رسوم گیلانی‌ها برای هر مراسم و ایامی همواره موردتوجه مورخین و محققان علوم انسانی بوده است و موجب شده بامطالعه فرهنگ و آئین و رسوم مردم این خطه همیشه‌سبز، آداب و رسوب و تمدن غنی دیار گیل و دیلم در حافظه تاریخ ماندگار شود.
مردم شاد، بانشاط و سنت دوست گیلان برای ایام نوروز و به‌خصوص پیش و پس‌ازآن مراسمات و آداب مختلفی دارند که موجب می‌شود نسبت به دیگر استان‌های کشور نوروز شاد و بانشاطی را تجربه کرده و دیگر هم‌وطنان را نیز در کنار خود جمع کنند.
نوروز بل
یکی از آئین‌هایی که مردم دیار گیل و دیلم هرساله آن را پاس می‌دارند، مراسمی با عنوان نوروز بل است که آیین تحویل سال نو گیلان بوده و به معنی شعله آتش نوروزی است و هم‌زمان با تحویل سال نو برگزار می‌شود.
نوروز بل به‌صورت نوعی آئین خاص برای آغاز سالی است که در کوهستان‌های گیلان (به‌خصوص کوهستان‌های شرق گیلان) استفاده می‌شود؛ این اسم از عینیت این آئین گرفته‌شده، نوروز که به معنای شروع سال نو و «بل» هم که در گیلکی به معنای شعله آتش است و باهم شعله نوروزی را می‌سازند.
در جشن باستانی نوروز بل که در عصر آخرین روز اسفندماه برگزار می‌شود، مردم گیلان دورهم جمع می‌شوند و آتشی روشن می‌کنند و دورتادور آتش با ساز، آواز و رقص محلی به استقبال سال نو می‌روند.
بنا بر شواهد تاریخی آئین نوروز بل به سال ۱۵۸۴ میلادی برمی‌گردد و یکی از قدیمی‌ترین آئین‌های نوروزی باستانی است، ویژگی اساسی نوروز بل این است که به‌شدت وابسته به مازاد تولید مردم و برداشت محصول بوده است، ازآنجاکه مردم سرزمین گیلان کشاورز و برنج‌کار هستند، از کاه و کولش باقی‌مانده از محصول خود آتش می‌افروزند و دور آن حلقه می‌زنند و جشن می‌گیرند.
نوروز بل یک‌رشته پیوند بافرهنگ قومی گیلانی‌هاست که باید از آن پاسداری و حراست کرد، به اعتقاد گیلک‌ها آتش، برف و سرما را کم می‌کند و نشان‌دهنده پشت سر گذاشتن اوج گرما است.
آیین‌های نوروزی بسیار متنوعی در استان گیلان وجود دارد که از اواخر اسفندماه آغازشده و تا پایان روز سیزدهم یا سیزده‌بدر ادامه پیدا می‌کند و نوروز شاد و مفرحی را برای گیلانیان رقم می‌زند.
مراسم و سنت‌های بومی نوروز در گیلان را در سه بخش می‌توان موردبررسی قرارداد: آیین‌های پیشواز نوروز، آیین‌های ویژه عید نوروز و آیین‌ها و مراسم مربوط به سیزده به در که در هر سه بخش گیلانی‌ها مراسمات ویژه‌ای مختص به خود دارند.
استقبال از نوروز یکی از آیین‌های مشترک و متداول در تمام نقاط ایران است که چهره‌ی شهرها و روستاها را متحول کرده و عطر عید و سال جدید را قدم‌به‌قدم و کوچه به کوچه برای مردم تداعی می‌کند.
عروس طبیعت چون چهره می‌گشاید و رخ می‌نماید و دلبری می‌آغازد، انسان نیز به یمن سرسبزی و شادابی روح‌بخش به وجد می‌آید و چهره خوان و خانمان و زندگی می‌آراید و بساط جشن مهیا می‌سازد.
استقبال از نوروز در گیلان با خانه‌تکانی، نوروز خوانی، بره دگنی، آینه تاودنی، شال دگنی، عروسه گولی، پیره بابو، چهارشنبه سوری و سرانجام با خرید لباس و پوشاک نو، پخت‌وپز انواع نان‌ها و شیرینی محلی آغاز می‌شود و چهره خرمی به شهر و دیار مردم گیلان زمین می‌بخشد.
دیچین واچین، استقبال از نوروز
یکی از آیین‌های پیشواز نوروز در استان بهشتی گیلان، مراسم «دیچین واچین» است که با خانه‌تکانی با تمیز کردن و تزئین پوشش دیوارها و کف اتاق خانه‌ها شروع می‌شد.
درگذشته که خانه‌های محلی مردم گیلان از مصالح بومی مانند گل و چوب و از این حیث تهیه می‌شد، بانوان گیل در اسفندماه در هر خانواده با تهیه گل رس برای گیله کار کف خانه را تمیز می‌کردند و با نوعی گل به نام سیفیده گیل که در برخی مواقع رنگ‌هایی همچون سبز و آبی کم‌رنگ که نمودی از طبیعت زیبای گیلان را به خانه‌ها می‌بخشید دیوارها را تزئین می‌کردند و پرچین‌های خانه‌های روستایی خود و نرده‌های روی ایوان را نیز رنگ می‌زدند.
«دیچین واچین» را می‌توان مراسمی مترادف با خانه‌تکانی عنوان کرد اما ازآنجاکه مصالح ساختمانی گیلانیان در قدیم از طبیعت و اقلیم آن گرفته می‌شد گیلانیان خانه‌ها را تمیز، سقف و دیوار خانه‌ها را از نو مرمت کرده و اشیای کهنه نظیر کاسه‌ها و کوزه‌های گلی را شکسته و دور می‌انداختند و حصیرها را از نو می‌ساختند؛ ازاین‌رو دیچین واچین که در گیلان یکی از سنت‌های مرسوم برای استقبال از عید نوروز است کار بانوان را بسیار سخت‌تر می‌کند.
درگذشته خانه‌ها از کاه و گل بود، هنوز نیز چنین خانه‌هایی که در برخی گویش‌ها به آن تلاری خانه می‌گویند و ایوان بزرگی در طبقه فوقانی خانه که اتاق بهارخوابی در آن قرار دارد، معمولاً اتاق‌ها و ایوان‌ها از حصیر پوشانده می‌شد، مردم پیش از آمدن فصل بهار حصیرهای ریزودرشت را به دور خانه می‌بردند و می‌شستند وسایل خانه را در حیاط خانه خاک‌مال یا با خاک و کاه شستشو می‌کردند.
جاذبه‌های گردشگری گیلان| ۷اولسبلنگاه یک قدم تا آسمان/ گورستانی که اقوام ایرانی پیش از میلاد مسیح را در خود دارد
گورستان خون در شهرستان ماسال یکی از قدیمی‌ترین، جذاب‌ترین و تاریخی‌ترین مناطق دیدنی و از کهن‌ترین گورستان‌های به جای مانده تاریخی در ایران است که قدمت آن به هزاره نخست پیش از میلاد تا اوایل دوران تاریخی پس از اسلام باز می‌گردد.
